• Szkoła Promująca Zdrowie

        • SZKOŁA PROMUJĄCA ZDROWIE

          Zadania są realizowane wg przyjętego planu pracy. Cała szkoła uczestniczy w realizacji Kodeksu Szkoły Bez Przemocy; Programu dla szkół. To zadania zrealizowane przez poszczególne klasy, zebrane w strefy: 

          1.ZDROWY STYL ŻYCIA

          2.EKOLOGIA

          3.KOMUNIKACJA I INTEGRACJA

          4.WOLONTARIAT

          5.RUCH NA ŚWIEŻYM POWIETRZU:

           

          Porady pedagoga: przerażająca otyłość- co z nią zrobić?

             Postęp technologiczny, cywilizacyjny  i wynikająca  z niego  mała aktywność ruchowa, spożywanie żywności wysokoprzetworzonej, nadmiar kalorii w pożywieniu   sprzyjają  rozwojowi nadwagi i otyłości. Problem ten  dotyka wielu rodzin, osób  dorosłych jak i dzieci.

          Z badań  opublikowanych przez Instytut Matki i Dziecka wynika że, w roku szkolnym 2009/2010 w Polsce wśród dzieci :

          • 11-12 lat - 18,3% ma nadwagę, a 3,4% jest otyłych.
          • 13-14 lat - 14,9% ma nadwagę, a 3,4% otyłość
          • 15 -16 lat - 11,6% ma nadwagę, a 2,7% otyłość.
          • 17-18 lat - 10,9% ma nadwagę, a 2,5% otyłość.  

             Otyłość jest chorobą  cywilizacyjną prowadzącą do innych schorzeń takich jak cukrzyca typu II, miażdżyca, zespół  metaboliczny, stłuszczenie wątroby, bezdechy senne, schorzenia kostno-stawowe i inne. Oprócz tego wiele dzieci cierpi psychicznie . Występują u nich lęki czasem agresja.  Brak samoakceptacji, i akceptacji przez rówieśników  powodują  izolację społeczną, stygmatyzację wyśmiewanie. Około 50% otyłych nastolatków cierpi na zaburzenia depresyjne.

             W ocenie wzrostu i masy ciała pediatrzy najczęściej wykorzystują siatki centylowe . Natomiast każdy może obliczyć swój wskaźnik BMI (ang. Body Mass Index) według następującego wzoru: BMI = masa ciała w kilogramach / (wysokość ciała w metrach)  2

          Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), dla osób dorosłych BMI w przypadku nadwagi wynosi 25 kg/m 2 i więcej a w przypadku otyłości  30kg/m2 i więcej.W przypadku dzieci i młodzieży wartość wskaźnika BMI zależy od płci i zmienia się wraz z wiekiem.
             Jak wcześniej wspomniano przyczyną tycia jest większa liczba kalorii dostarczanych do organizmu niż kalorii wydatkowanych. Aby nie dopuścić do nadwagi i otyłości trzeba zadbać o zdrowy styl życia i przestrzegać zasad zdrowego żywienia. W 2020 roku podczas V Narodowego Kongresu Żywieniowego, opublikowano nowe „Zalecenia zdrowego żywienia”. Zmieniono dotychczasową piramidę na talerza produktów, które należy wprowadzić do codziennej diety. Poniżej zamieszczono pobrane ze strony Narodowego  Instytut Zdrowia Publicznego - PZH (https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/ data pobrania aplikacji 17. 04.2021)  graficznie przedstawione zalecenia żywieniowe.  Spoglądając na talerz zdrowego żywienia zauważamy że warzywa i owoce powinny stanowić największą część posiłku  ½ talerza, zdrowy nabiał, ryby, drób, rośliny strączkowe i orzechy ¼  talerza oraz  pełnoziarniste produkty zbożowe – ¼ talerza.
          Zaleca się zwiększenie pełnoziarnistych  produktów zbożowych, różnokolorowych  warzyw i owoców ryb (morskich) a także niskotłuszczowe produkty mleczne. Zaleca się też  ograniczenie soli, , cukru, czerwonego mięsa, fast-foodów oraz słodzonych napojów.

           

          http://foodfakty.pl/media/t1.png

           

          źródło : (https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/ data pobrania aplikacji 17. 04.2021) 

          W profilaktyce nadwagi i otyłości należy uwzględnić aktywność fizyczną. Dzieci oprócz szkolnego wychowania fizycznego powinny uczestniczyć w pracach domowych, ruszać się w drodze do szkoły i ze szkoły, uprawiać sport, bawić się z rówieśnikami na świeżym powietrzu.

          Kilka wskazówek jak powinny odżywiać się dzieci  otyłe-  zawartych w Poradniku dla rodziców „Otyłość u dzieci i młodzieży” (Instytut Matki  i Dziecka)

          „ Dieta dziecka otyłego musi uwzględniać pięć posiłków w ciągu dnia spożywanych o regularnych porach (co 3–4 godziny). Śniadanie powinno być spożywane najpóźniej pół godziny po przebudzeniu, a kolacja trzy godziny przed snem.

          Posiłki powinny być urozmaicone i smaczne, zawierać łatwostrawne białko, węglowodany złożone i odpowiednią ilość zdrowego tłuszczu. W diecie dziecka powinno być około 500 gramów warzyw i 200–300 gramów owoców dziennie. Porcja warzyw nie powinna być zamieniana porcją owoców ze względu na różną zawartość cukru. Większość warzyw powinno się spożywać na surowo na przykład w formie ciekawych, apetycznych sałatek. Owoce mogą stanowić jeden z posiłków spożywanych w szkole, mogą być także jedzone w postaci sałatek owocowych z naturalnymi przetworami mlecznymi o średniej zawartości tłuszczu, maksymalnie 2%.

          Obiad dziecka powinien zawierać mięso o małej zawartości tłuszczu, duszone, pieczone w folii, w naczyniu żaroodpornym lub na grillu elektrycznym czy patelni grillowej (bez zapiekania) przy użyciu niewielkiej ilości oleju lub gotowane na parze.

          Dwa razy w tygodniu należy podawać dziecku danie rybne – nie powinny to być paluszki rybne, lecz duszona lub grillowana świeża ryba. Jeśli dziecko nie lubi gotowanych warzyw, można przygotowywać smaczne zupy kremy podawane na przykład z prażonymi pestkami dyni lub słonecznika.

           Jeśli dziecko lubi słodycze, należy ustalić maksymalną możliwą ilość do spożycia jeden raz w tygodniu. Powinny być to tak zwane zdrowe słodycze, czyli na przykład batonik zbożowy przygotowany z ciemnej mąki, płatków zbożowych, pestek słonecznika i owoców suszonych lub też sałatka owocowa, jogurt naturalny z owocami i bakaliami.

          Najlepiej podawać dziecku posiłki na małym talerzu i unikać dokładek. Należy również zwrócić uwagę na to, aby dziecko spożywało posiłki powoli.” 

                            Zainwestujmy w swoje zdrowie już teraz !
          źródła :

          1. Wolnicka K.:  Talerz zdrowego żywienia https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/ pobrano dnia 17.04 2021
          2. Karney A. i in. : Otyłość u dzieci i młodzieży. Poradnik dla rodziców dzieci w wieku od 4 do 18 lat. Instytut Matki i Dziecka.  https://imid.med.pl/images/do-pobrania/fimid-poradnik-web.pdf  pobrano dnia 17.04 2021
          3. Jarosz M., Kłosiewicz–Latoszek L.: Otyłość. Zapobieganie i leczenie. Porady lekarzy dietetyków. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2006

                                                        

           

          Rola składników mineralnych w organizmie człowieka.

          Składniki mineralne stanowią około 4% masy ciała człowieka. Dzielimy je na makro i mikroelementy. Do makroelementów należą takie pierwiastki jak Ca, P, Mg, K, Na, Cl, S.(młodzi chemicy z pewnością rozszyfrują nazwy pierwiastków)

           Mikroelementy to Fe, Zn, Cu, Se, Cr, Mn, Co, I, F, Mo.
          Składniki mineralne pełnią różnorakie funkcje. Są materiałem budulcowym kości, zębów, skóry, włosów. Odpowiadają za gospodarkę wodno -elektrolitową i równowagę kwasowo zasadową. Wchodzą w skład związków niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu a także odgrywają ważną rolę w przewodnictwie  nerwowomięśniowym.

          Oto krótka charakterystyka niektórych składników mineralnych:

           Wapń jest składnikiem zębów, kości, płynów ustrojowych, jest niezbędny do skurczu mięśni oraz bierze udział w procesach krzepnięcia krwi. Głównym źródłem wapnia są mleko i jego przetwory, jaja oraz warzywa liściaste.

           

          Magnez bierze udział wytwarzaniu energii przez komórki .Jest składnikiem zębów, kości, ułatwia przyswajanie witaminy C, aktywuje enzymy.
          Źródłem magnezu są           orzechy, gorzka czekolada, banany, rośliny strączkowe.

           

          Potas wpływa na przewodzenie impulsów nerwowych oraz kurczliwość mięśni, wpływa na ciśnienie osmotyczne płynów ustrojowych. Źródłem potasu są brokuły, rośliny strączkowe, ziemniaki, szpinak, czekolada.
           

          Sód bierze udział w przewodnictwie w błonach komórkowych oraz przewodzeniu  impulsów nerwowych, reguluje ciśnienie osmotyczne i gospodarkę wodną organizmu.  Jego źródłem jest sól kuchenna, owoce morza, ryby.

           

          Fosfor składnik zębów, kości oraz kwasów nukleinowych. Jego źródłem jest mleko i jego przetwory ziarna zbóż, i ryby.

           

           Siarka jest składnikiem białek,  wpływa na nawilżenie i natłuszczenie skóry. Jej źródłem są orzechy, warzywa, mleko, rośliny strączkowe .

           

          Chlor  aktywuje działanie soku żołądkowego,  usprawnia pracę erytrocytów jego źródłem są sól kuchenna, sery.

           

          Żelazo jest mikroelementem budującym hemoglobinę w krwince czerwonej oraz mioglobinę w mięśniach.  Żelaza dostarczają jaja, ciemne pieczywo, rośliny strączkowe, orzechy, wątróbka.

           

          Cynk jest niezbędny w  funkcjonowanie układu odpornościowego, zmysłów smaku oraz słuchu, bierze udział w spalaniu i syntezie tłuszczów. Źródłem cynku są owoce morza, ziarna zbóż oraz orzechy.

           

           Jod  jest składnikiem hormonów tarczycy, niezbędny do prawidłowej przemiany materii. Jego źródłem są ryby morskie oraz sól jadalna jodowana

           

          Fluor to składnik zębów i kości . Jego źródłem są ryby, soja, wątróbka

           

          Istnieją również  pierwiastki biogenne Są nimi węgiel wodór tlen i azot.  Są to podstawowe elementy związków organicznych budujących organizm człowieka. Produkty te znajdziemy w pokarmach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.
           

          Źródłem  składników mineralnych w diecie człowieka jest  żywność, woda pitna, sól kuchenna oraz produkty spożywcze wzbogacane np. płatki zawierające żelazo oraz leki i suplementy diety.

           

          Ciekawostka

           Molibden jest pierwiastkiem występującym na Ziemi w bardzo małej ilości 
          W organizmie człowieka  bierze udział w produkcji enzymów niezbędnych
          w przyswajaniu cukrów i tłuszczów. Wpływa na przyswajanie żelaza, zapobiega anemii. Występuje w warzywach zielonolistnych, czerwonej kapuście, ciemnym pieczywie, mleku. kaszy gryczanej.

                                                                       
            Odżywiajmy się zdrowo!

           

          Żródło: Gawęcki J.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. Wyd. Naukowe PWN Warszawa 2010.

           

          Woda w naszym organizmie

          Woda jest niezbędna do życia człowieka. Pełni w organizmie bardzo ważne funkcje. Znajduje się w każdej komórce, przestrzeniach międzykomórkowych, stanowi główny składnik krwi i limfy. Bierze udział we wchłanianiu, trawieniu i transporcie składników odżywczych. Transportuje i pomaga w usuwaniu  produktów przemiany materii. Chroni mózg i rdzeń kręgowy, jest środowiskiem życia płodu, wpływa na pracę stawów. Woda pełni też  funkcję termoregulacyjną. Stanowi około 74% masy ciała dziecka oraz ok. 65-70% masy ciała dorosłego człowieka. Woda jest dla organizmu źródłem minerałów takich jak sód, wapń, magnez, potas. 

          Zgodnie z normami żywienia opracowanymi przez Instytut Żywności i Żywienia dzienne zapotrzebowanie na wodę jest następujące:
          dzieci           7-9 lat 1750 ml/dobę

          chłopcy 10-12 lat: 2100ml, 13-15 lat: 2350ml,
          dziewczęta 10-12 lat: 1900ml, 13-15 lat: 1950ml.

          Zapotrzebowanie na wodę wzrasta w okresie letnim jeśli temperatura jest wysoka, przy intensywnym wysiłku fizycznym , w chorobach przebiegających z gorączką, wymiotami i biegunką. Woda powinna być podstawowym napojem dzieci i młodzieży, gdyż jej spożywanie nie niesie ze sobą żadnych negatywnych skutków. Nie zawiera konserwantów, aromatów, sztucznych barwników i cukru. Naturalna woda gasi pragnienie. Należy ją pić często małymi porcjami, chłodną ale nie bardzo zimną.

                                 Nie pragnie kto wody pić nie chce     (G. Knapski)

           

          Witaminki,  witaminki …

           Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Cz. 1

          Słowo witamina zawdzięczamy polskiemu biochemikowi Kazimierzowi  Funkowi. Oznacza ono  z łac. vita – życie, amina – związek zawierający grupę aminową. Naukowiec ten odkrył witaminy z grupy B. Witaminy są związkami  chemicznymi  o różnorodnej budowie, niezbędnymi do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Umożliwiają odpowiedni wzrost, aktywność życiową i dobre samopoczucie.

          Witamina A uczestniczy w procesie widzenia, zapobiega „kurzej ślepocie”, powstaniu zaćmy. Odpowiada za funkcjonowanie nabłonka skóry, utrudnia tworzenie się wolnych rodników zapobiegając  chorobom  nowotworowym, zapobiega   miażdżycy. Występuje  pod dwiema postaciami. Jako naturalny retinol  w jajach, maśle,  mleku, tranie oraz  jako prowitamina, beta - karoten w warzywach o zielonych liściach  oraz warzywach i owocach o żółtej, pomarańczowej i czerwonej barwie takich jak   marchew, pomidory, papryka, dynia.

          Witamina D odpowiada za  prawidłowy wzrost i mineralizację kości. Jej niedobór prowadzi u dzieci do krzywicy. Witamina ta poprawia odporność organizmu , zapobiega nowotworom. Witaminę D zawierają w dużych ilościach ryby i tran,  jaja   sery, mleko, masło. Może być też produkowana w  postaci prowitaminy w skórze. Powstaje pod wpływem działania promieniowania UV. Działanie  promieni słonecznych powinno trwać kilkanaście minut i obejmować 20 % powierzchni skóry. Niestety słońce nie działa gdy jest za chmurami, gdy występuje smog oraz na skórę posmarowaną preparatem z filtrem.

          Witamina E zapewnia właściwą budowę i przepuszczalność błon komórkowych, działa jako naturalny antyoksydant, opóźniania procesy  starzenia komórek, przyśpiesza rozkład złego cholesterolu (LDL) a  podnosi poziom cholesterolu dobrego, chroni układ krążenia. Niedobór powoduje osłabienie i dystrofię mięśni, zaburzenia wzrostu, uszkodzenie nerwów , ogólne osłabienie. Witaminę E zawierają oleje roślinne, orzechy, migdały, kiełki, warzywa o zielonych liściach - ale także masło, jaja i  ryby.

          Witamina K wpływa na  prawidłowy przebieg procesów krzepnięcia krw. Można ją znaleźć w olejach roślinnych  np. rzepakowym, sojowym, kapuście, szpinaku, sałacie, awokado, truskawkach, wątróbce. Jest także produkowana przez nasze bakterie  jelitowe.

           

           

          Witaminy rozpuszczalne w wodzie . Cz. 2

          Witamina B1, czyli tiamina korzystnie wpływa na nasz układ nerwowy, chroni przed depresją, wpływa na pracę  komórek nerwowych,  bierze udział w metabolizmie węglowodanów,  jest  koenzymem biorącym udział w oddychaniu komórkowym.  Źródłem witaminy B1są:  fasola, słonecznik  pełne ziarna zbóż płatki owsiane, orzechy, wieprzowina.

          Witamina B2, czyli ryboflawina razem z żelazem bierze udział w syntezie  hemoglobiny, wpływa na metabolizm tłuszczów, białek i węglowodanów. syntezę hormonów tarczycy i tworzenie komórek odpornościowych. Poprawia wzrok, pomaga w radzeniu sobie ze stresem. Jest wykorzystywana w leczeniu trądziku, wspomaga regenerację skóry.   Źródłem witaminy B2 jest szpinak, szczaw, zielony groszek, maliny, dynia, kalafior, soczewica, awokado, brukselka, pomidory, jarmuż, ryby, pełne ziarna zbóż.

          Witamina B3, inaczej witamina PP  bierze udział w metabolizmie węglowodanów i wpływa korzystnie na nasz układ nerwowy. Reguluje pracę przewodu pokarmowego i stężenie cukru we krwi oraz obniża poziom cholesterolu. Źródłem tej witaminy są fasola, szparagi, soczewica, szpinak, ziemniaki, kukurydza, kapusta, pomidory, melon, wiśnie, czarne porzeczki , mleko, mięso, jaja.

          Witamina B6, pirydoksyna, jest niezbędna w procesie tworzenia przeciwciał i krwinek czerwonych, ma korzystny wpływ na nasze samopoczucie, łagodzi objawy depresji, pozwala spokojnie spać, zapobiega zmęczeniu i rozdrażnieniu. Źródła witaminy B6 to fasola, zielony groszek, kapusta, ziemniaki, papryka, banany, awokado, mleko, jaja, mięso, drób, ryby.

           Witamina B9, czyli kwas foliowy jest niezbędnym koenzymem w procesie krwiotwórczym  w szpiku kostnym. Zapobiega wadom rozwojowym układu nerwowego u  płodu, łagodzi objawy stresu i depresji oraz zespołu jelita drażliwego. Jej źródłem są  szpinak, sałata, fasola, brokuły, dynia, marchew, zielony groszek, pietruszka   morele, sok pomarańczowy.


          Witamina B12 , czyli cyjanokobalamina jest niezbędna w procesie krwiotwórczym  w szpiku kostnym. Jej niedobór powoduje anemię złośliwą. Witamina ta   bierze udział
          w syntezie kwasów nukleinowych, węglowodanów, lipidów i białek.           Jest produkowana  przez bakterie jelitowe oraz wydzielana przez błonę śluzową żołądka. Jej źródłem są mięso, mleko, jaja, ryby, ostrygi.


          Witamina C to  kwas askorbinowy, ma silne właściwości antyoksydacyjne, razem 
          z witaminą E zabezpiecza organizm przed rakotwórczymi wolnymi rodnikami. Poprawia odporność organizmu zwiększając aktywność białych krwinek oraz interferonu. Wpływa na kondycję skóry, zachowanie sprawności stawów oraz  bierze udział w tworzeniu  krwinek czerwonych. Źródłem witaminy C są zielone warzywa liściaste, natka pietruszki, kapusta,pomidory, papryka, cytrusy, kiwi, czarna porzeczka, dzika róża, cebula, kalafior,  truskawki, ziemniaki, kiszonki- ogórki buraczki ćwikłowe i kapusta.

                                                                       

          Cz. 3 Zagadki dla najmłodszych . Narysuj odpowiedzi .

          Zagadki  pobrano ze stron

           https://www.profesor.pl/publikacja,22964,Scenariusze,Dbamy-o-nasze-zdrowie-witaminy-w-warzywach-i-owocach

          Jaka to głowa,
          duża czy mała,
          z zielonych liści
          składa się cała?

          Dobra gotowana i dobra surowa,
          choć nie pomarańcza,
          jest pomarańczowa.
          Kiedy za zielony
          pochwycisz warkoczyk
          i pociągniesz mocno,
          wnet z ziemi wyskoczy

          Czerwieni się ze wstydu.
          Dojrzewa na słonku.
          Wśród zielonych listków
          wisi na ogonku

          https://miastodzieci.pl/zagadki/zagadki-dla-dzieci-o-owocach/

          Zielona piłka, lecz nie do grania.

          A do czego? Do skosztowania!

          W środku soczysty miąższ czerwony,

          pysznie smakuje latem krojony.

           

          Z jakich owoców powidła się smaży,

          o których to potem każdy sobie marzy?

           

          Soczyste kulki w gronach stłoczone,

          pyszne z nich soki, wina cenione.

          PROMUJEMY ZDROWIE:

          Porady pedagoga

          Śniadanie jest ważne…

          • Jeśli chcemy efektywnie pracować przez cały dzień powinniśmy zjeść pełnowartościowe śniadanie. Ten pierwszy posiłek pozwala prawidłowo funkcjonować naszemu mózgowi.
          • Śniadanie decyduje o wydolności zarówno fizycznej jak i umysłowej człowieka. Bez śniadania stajemy się drażliwi, mamy trudności z koncentracją, nauką, robimy więcej błędów , mamy problemy z pamięcią. Brak porannego posiłku może powodować senność.
          • Niedostarczenie glukozy do mózgu może skutkować niedocukrzeniem i omdleniem. W trakcie śniadania należy zjadać produkty zawierające węglowodany złożone aby glukoza była uwalniana powoli (np. pieczywo pełnoziarniste), pełnowartościowe białko (np. produkty mlecznych) a także produkty bogate w witaminy(warzywa, owoce) i sole mineralne.

          Jeśli nie zjemy śniadania głód w porze kolejnego posiłku sprzyja nadmiernemu spożyciu

          kalorii, często sięgamy wtedy po słodycze i niezdrowe przekąski. Takie błędy dietetyczne

          mogą spowodować nadwagę i otyłość. Zjedzone rano śniadanie pobudza przemianę

          materii i pozwala dbać o nasza sylwetkę. Wartość energetyczna posiłków w ciągu dnia

          powinna przy pięciu posiłkach rozkładać się następująco: I śniadanie 25%, II śniadanie 10

          %, obiad 30 %podwieczorek 15%, kolacja 20% .Jak widać pierwsze i drugie śniadanie

          stanowią 1/3 zapotrzebowania organizmu na kalorie.

          Śniadanie bogate w witaminy szczególnie C i D oraz cynk i kwasy tłuszczowe omega-3

          a także produkty probiotyczne poprawią naszą odporność. Jest to ważne w okresie

          przeziębień

          Ładnie przygotowane śniadanie, zjedzone spokojnie poprawia humor i dobrze nastraja

          na resztę dnia. Śniadanie można przygotować w domu i zabrać do szkoły.

          Jedzmy śniadania !

           

          Ćwiczenie dla chętnych .

          Z podanych poniżej produktów zaplanuj swoje śniadanie

          jajko na miękko,

          chleb razowy,

          pomidor,

          chleb pełnoziarnisty,

          twarożek ze szczypiorkiem i rzodkiewką,

          płatki owsiane – owsianka,

          orzechy,

          żurawina,

          jogurt naturalny,

          owoce: banan, borówki, jabłko

          chleb tostowy pełnoziarnisty,

          pasta rybna,

          sałatka warzywna,

          wędlina drobiowa,

          kasza jaglana,

          natka pietruszki i koperek,

          masło,

          omlet z brokułami,

          mleko,

          ulubione przyprawy

           

          … tu wpisz swoje produkty


             

          A to wspaniałe dzieciaki w ćwiczeniach ruchowych: 

          https://onedrive.live.com/?authkey=%21AOk%5F%2DYa0rLKIriY&cid=D91AF5673D347AFA&id=D91AF5673D347AFA%21193&parId=root&o=OneUp

          https://onedrive.live.com/?authkey=%21ALnCCI35k2hdgfM&cid=D91AF5673D347AFA&id=D91AF5673D347AFA%21191&parId=root&o=OneUp

          https://onedrive.live.com/?authkey=%21AAhGNBkuB7brozs&cid=D91AF5673D347AFA&id=D91AF5673D347AFA%21192&parId=root&o=OneUp